ჭინჭრის ფოთოლი, მასზე დამზადებული საკვები დანამატები და ორგანიზმისთვის სასარგებლო პროდუქტები.

ბოტანიკური აღწერა: (Urtica dioica) ფიზიკური მახასიათებლები: ფოთლები მოპირისპირედაა განლაგებული, ღეროზე მორიგეობით, ოვალური ან გულისებრი ფორმისაა, დაკბილული კიდეებით. ზედაპირი დაფარულია მრავალი მჩხვლეტავი ბუსუსით, რომლებიც შეიცავენ მჟაუნმჟავას, ჰისტამინს და სხვა ქიმიურ ნივთიერებებს. ჭინჭრის ფოთლები სწრაფად იზრდება გაზაფხულიდან შემოდგომამდე. მცენარე აქტიურად ვრცელდება როგორც თესლით, ასევე ვეგეტატიურად (ღეროს ფესვიდან ამონაყარით). ჭინჭარი უპირატესობას ანიჭებს ტენიან, ნოყიერ ნიადაგებს და ხშირად გვხვდება მდინარეების ნაპირებზე, ტყის პირებზე, ბაღებსა და დანაგვიანებულ ადგილებში.

ფოთლის ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)

• წყალი: 79.3 გ.
• ენერგია: 61 კკალ.
• ცილა: 7.49 გ.
• ნახშირწყლები: 17.4 გ (შაქარი: 0.45 გ, სახამებელი: 0.13 გ).
• საკვები ბოჭკოები: 6.9 გ.
• ცხიმი: 0.5 გ.
• კალციუმი: 713 მგ.
• რკინა: 4.12 მგ.
• მაგნიუმი: 89 მგ.
• ფოსფორი: 132 მგ.
• კალიუმი: 504 მგ.
• ნატრიუმი: 19 მგ.
• თუთია: 0.53 მგ.
• ვიტამინი C: 119.7 მგ.
• ვიტამინი A: 1771 მკგ.
• ვიტამინი K1: 718.1 მკგ.
• ფოლატი (ვიტამინი B9): 84 მკგ.

აქტიური ნივთიერებები

• ფლავონოიდები (კვერცეტინი, კემპფეროლი): ანტიოქსიდანტური, ანთების საწინააღმდეგო, ანტიალერგიული თვისებები.
• კაროტინოიდები (ბეტა-კაროტინი): ანტიოქსიდანტური თვისებები, მხედველობისთვის მნიშვნელოვანი.
• ორგანული მჟავები (მჟაუნმჟავა, ჭიანჭველმჟავა): ანთების საწინააღმდეგო, ტკივილგამაყუჩებელი.
• ამინები (ჰისტამინი, სეროტონინი, აცეტილქოლინი): მონაწილეობენ სხვადასხვა ფიზიოლოგიურ პროცესებში, მათ შორის იმუნურ პასუხში.
• სტეროლები (ბეტა-სიტოსტეროლი): ანთების საწინააღმდეგო თვისებები, შესაძლოა ქოლესტერინის დონის შემცირებაში დაეხმაროს.
• ლექტინები: შესაძლოა იმუნური სისტემის მოდულაციაში მონაწილეობდეს.
• ვიტამინები და მინერალები: ჭინჭრის ფოთოლი მდიდარია ვიტამინებით (C, A, K) და მინერალებით (კალციუმი, რკინა).

ფარმაკოლოგიური თვისებები

• შარდმდენი: ხელს უწყობს შარდის გამოყოფას, რაც სასარგებლოა საშარდე გზების ინფექციების და შეშუპების დროს.
• ანთების საწინააღმდეგო: ამცირებს ანთებით პროცესებს, განსაკუთრებით სახსრებში.
• ტკივილგამაყუჩებელი: ამცირებს ტკივილს, განსაკუთრებით ართრიტის და კუნთების ტკივილის დროს.
• ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს თავისუფალი რადიკალების დაზიანებისგან.
• იმუნომოდულატორული: ზოგიერთი კვლევის მიხედვით, შესაძლოა იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაზე გავლენას ახდენდეს.
• ანტიჰისტამინური: ზოგიერთი კვლევა მიუთითებს, რომ ჭინჭარს შეუძლია ალერგიული რეაქციების შემცირება.

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

• სახსრების ტკივილი (ართრიტი): ჭინჭრის ფოთლების ნაყენი ან ჩაი გამოიყენება სახსრების ტკივილისა და ანთების შესამცირებლად.
• შარდსასქესო სისტემის პრობლემები: ხელს უწყობს შარდის გამოყოფას და შესაძლოა სასარგებლო იყოს ზოგიერთი საშარდე გზების ინფექციის დროს.
• კანის პრობლემები (ეგზემა, აკნე): გარეგანი გამოყენებისას, ჭინჭრის ფოთლების ნაყენმა ან ნახარშმა შესაძლოა კანის ანთება და გაღიზიანება შეამციროს.
• ალერგია (თივის ცხელება): ზოგიერთი კვლევის მიხედვით, ჭინჭრის ფოთლის ექსტრაქტს შეუძლია ალერგიული რეაქციების სიმპტომების შემსუბუქება.
• თმის ცვენა: ჭინჭრის ფოთლების ნაყენი გამოიყენება თმის ძირების გასამაგრებლად და თმის ცვენის შესაჩერებლად.
• სისხლდენა: ტრადიციულად გამოიყენება ცხვირიდან სისხლდენის შესაჩერებლად და ჭრილობების შესახორცებლად.

გამოყენების მეთოდები, ფორმები და დოზირება

• ჩაი: 1-2 ჩაის კოვზი გამხმარი ჭინჭრის ფოთოლი ერთ ჭიქა მდუღარე წყალში. დააყენეთ 10-15 წუთი.
• ნაყენი: 1:5 თანაფარდობით (მაგ., 20 გრ ჭინჭრის ფოთოლი 100 მლ სპირტზე). დააყენეთ 2 კვირა ბნელ ადგილას, შემდეგ გადაწურეთ. მიიღეთ 10-20 წვეთი 3-ჯერ დღეში.
• კაფსულები/ტაბლეტები: დოზირება დამოკიდებულია პროდუქტზე და მითითებულია ინსტრუქციაში.
• გარეგანი გამოყენება: ნაყენის ან ნახარშის სახით, კომპრესების სახით ან შამპუნებში/თმის მოვლის საშუალებებში დამატებით.

მიმდინარე კვლევები

• ჭინჭრის ფოთლის ექსტრაქტის ეფექტურობის შესწავლა ალერგიული რინიტის (თივის ცხელების) მკურნალობაში.
• ჭინჭრის ფოთლის ანთების საწინააღმდეგო და ტკივილგამაყუჩებელი თვისებების შესწავლა ართრიტის მქონე პაციენტებში.
• ჭინჭრის ფოთლის ექსტრაქტის გავლენის შესწავლა თმის ზრდაზე და თმის ცვენის პრევენციაზე.

უკუჩვენებები და გაფრთხილებები

• ორსულობა და ლაქტაცია: ორსულმა და მეძუძურმა ქალებმა ჭინჭრის ფოთლის მიღებამდე უნდა მიმართონ ექიმს.
• ალერგია: ზოგიერთ ადამიანს შესაძლოა ჭინჭარზე ალერგიული რეაქცია ჰქონდეს.
• მედიკამენტებთან ურთიერთქმედება: ჭინჭრის ფოთოლმა შესაძლოა ზოგიერთ მედიკამენტთან ურთიერთქმედება გამოიწვიოს, განსაკუთრებით სისხლის გამათხელებლებთან, დიაბეტის სამკურნალო საშუალებებთან და არტერიული წნევის მარეგულირებელ პრეპარატებთან.
• შარდმდენი ეფექტი: ჭინჭრის ფოთლის შარდმდენმა ეფექტმა შესაძლოა გააძლიეროს ზოგიერთი მედიკამენტის მოქმედება.