კომშის ნაყოფი (Cydonia oblonga Fructus) - სრული სამეცნიერო მიმოხილვა

შესავალი

მოკლე მიმოხილვა: კომში (ლათ. Cydonia oblonga) ფოთოლმცვენი ხე ან ბუჩქია ვარდისებრთა (Rosaceae) ოჯახიდან. ის ერთადერთი სახეობაა *Cydonia*-ს გვარში. კომშის სამშობლოდ სამხრეთ-დასავლეთი აზია ითვლება, თუმცა ის ფართოდაა გავრცელებული მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოშიც. კომშის ნაყოფი საუკუნეების მანძილზე ფასობდა თავისი განსაკუთრებული არომატის, გემოსა და სამკურნალო თვისებების გამო. იგი გამოიყენება როგორც საკვებად, ასევე ტრადიციულ მედიცინაში.

მორფოლოგია

კომშის ნაყოფის მორფოლოგიური მახასიათებლები:

ფორმა: მსხლისებრი, ვაშლისებრი, ან მომრგვალო, ხშირად არათანაბარი ფორმის.
ზომა: მსხვილი, დიამეტრით ჩვეულებრივ 7-12 სმ, ზოგიერთი ჯიში შეიძლება 15 სმ-საც აღწევდეს. წონა მერყეობს 100 გ-დან 500 გ-მდე და მეტიც.
ფერი: მოუმწიფებელი ნაყოფი მწვანეა, დაფარული მონაცრისფრო-თეთრი ბუსუსებით. სრულად დამწიფებული ნაყოფი ღებულობს ლიმონისფერ-ყვითელ, ოქროსფერ-ყვითელ შეფერილობას.
ზედაპირი: უმწიფარ ნაყოფზე ხაოიანი, სიმწიფეში გლუვი ან ოდნავ ხაოიანი, მკვრივი.
სუნი: ძლიერი, სასიამოვნო, დამახასიათებელი არომატი, რომელიც ძლიერდება დამწიფებისას.
გემო: ნედლი ნაყოფი, როგორც წესი, ძალიან მჟავე და შემკვრელია, მერქნისებრი ტექსტურის გამო. თერმული დამუშავების შემდეგ ხდება ტკბილი და არომატული.

ქიმიური შემადგენლობა (100 გრამზე)

კომშის ნაყოფის ქიმიური შემადგენლობა მრავალფეროვანია და დამოკიდებულია ჯიშზე, სიმწიფის ხარისხზე, ზრდის პირობებზე და სხვა ფაქტორებზე. 100 გრამი *ნედლი* კომშის ნაყოფი საშუალოდ შეიცავს:

წყალი: 80-85 გ.
ნახშირწყლები: 7-15 გ (ძირითადად ფრუქტოზა, გლუკოზა, საქაროზა).
საკვები ბოჭკოები (პექტინები): 1.7-3 გ.
ორგანული მჟავები: 0.5-1.5 გ (ვაშლის, ლიმონის, ღვინის).
ცილები: 0.4-0.6 გ.
ცხიმები: 0.1-0.5 გ.
ვიტამინი C (ასკორბინის მჟავა): 5-30 მგ (ჯიშის მიხედვით საკმაოდ ცვალებადია).
ვიტამინი B1 (თიამინი): 0.02-0.04 მგ.
ვიტამინი B2 (რიბოფლავინი): 0.03-0.06 მგ.
ვიტამინი PP (ნიაცინი): 0.1-0.2 მგ.
ვიტამინი E: 0.4 მგ (მიახლოებით).
კაროტინოიდები: მცირე რაოდენობით.
კალიუმი: 100-200 მგ.
კალციუმი: 8-20 მგ.
მაგნიუმი: 8-15 მგ.
ფოსფორი: 15-25 მგ.
რკინა: 0.5-1 მგ.
მთრიმლავი ნივთიერებები: 0.3-0.6%.
ფლავონოიდები: მცირე რაოდენობით.
ეთერზეთები: მცირე რაოდენობით (აძლევს ნაყოფს არომატს).

აქტიური ნივთიერებების სია

ძირითადი აქტიური ნივთიერებები:

პექტინები: ხსნადი საკვები ბოჭკოები, რომლებიც ხელს უწყობენ ნაწლავების ნორმალურ ფუნქციონირებას, აკავშირებენ და გამოდევნიან ორგანიზმიდან ტოქსინებს და ქოლესტერინს.
ორგანული მჟავები (ვაშლის, ლიმონის): აუმჯობესებენ საჭმლის მონელებას, აქვთ მსუბუქი შარდმდენი და ნაღველმდენი მოქმედება.
ვიტამინი C (ასკორბინის მჟავა): ძლიერი ანტიოქსიდანტი, მონაწილეობს იმუნური სისტემის ფუნქციონირებაში, კოლაგენის სინთეზში.
მთრიმლავი ნივთიერებები: აქვთ შემკვრელი, ანთების საწინააღმდეგო და ანტიმიკრობული მოქმედება.
ფლავონოიდები: აქვთ ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

კომშის ნაყოფს აქვს შემდეგი ფარმაკოლოგიური თვისებები:

შემკვრელი: მთრიმლავი ნივთიერებების შემცველობის გამო.
ანთების საწინააღმდეგო: პექტინების, ორგანული მჟავების, ვიტამინებისა და ფლავონოიდების კომპლექსური მოქმედების გამო.
ანტიოქსიდანტური: ვიტამინი C-სა და ფლავონოიდების შემცველობის გამო.
შარდმდენი: ორგანული მჟავების და კალიუმის შემცველობის გამო.
ნაღველმდენი: ორგანული მჟავების შემცველობის გამო.
მატონიზირებელი: ვიტამინებისა და მინერალების შემცველობის გამო.

გამოყენების სარგებელი

კომშის ნაყოფის გამოყენება სასარგებლოა:

საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემების დროს: მსუბუქი დიარეის, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ანთების დროს (როგორც დამხმარე საშუალება).
გაციების და გრიპის დროს: როგორც ვიტამინების, განსაკუთრებით C ვიტამინის, წყარო.
ანემიის დროს: C ვიტამინი აუმჯობესებს რკინის შეწოვას.
ორგანიზმის ზოგადი ტონუსის ასამაღლებლად: ვიტამინებისა და მინერალების შემცველობის გამო.
პირის ღრუს და ყელის ანთებითი პროცესებისას: როგორც ანტისეპტიკური და ანთების საწინააღმდეგო საშუალება (ნაყოფის ნახარშის ან წვენის გამოვლება).

გამოყენების ჩვენებები

კომშის ნაყოფი რეკომენდებულია (ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ):

მსუბუქი დიარეა.
კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მსუბუქი ანთებითი პროცესები.
გაციება, გრიპი (სიმპტომური მკურნალობისთვის).
ჰიპოვიტამინოზი (განსაკუთრებით C ვიტამინის დეფიციტი).
ანემია (კომპლექსურ თერაპიაში).
პირის ღრუს და ყელის ანთებითი დაავადებები (გამოსავლებად).

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ხალხურ მედიცინაში კომშის ნაყოფი გამოიყენება:

დიარეის დროს (შემკვრელი საშუალება).
ყელის ტკივილის, ხველის დროს (ნაყოფის ნახარში, ჩაი).
პირის ღრუს ანთებების დროს (გამოსავლებად).
როგორც შარდმდენი საშუალება.
როგორც სისხლდენის შემაჩერებელი საშუალება.
კუჭის დაავადებების დროს.

როგორ გამოვიყენოთ

ზოგადი რეკომენდაციები:

კომშის ნაყოფი ხელმისაწვდომია ახალი, გამხმარი, დაკონსერვებული (მურაბა, ჯემი, კომპოტი) სახით, ასევე წვენის, ექსტრაქტის და ნაყენის სახით. ნედლი ნაყოფი, როგორც წესი, არ იჭმევა მისი მჟავე და შემკვრელი გემოს გამო. უფრო ხშირად გამოიყენება თერმულად დამუშავებული.

ნაყენის მომზადება:

1-2 სუფრის კოვზ დაქუცმაცებულ (ან გახეხილ) კომშის ნაყოფს დაასხით 1 ჭიქა (200 მლ) მდუღარე წყალი, დააყენეთ თავდახურულ ჭურჭელში 30-60 წუთი, შემდეგ გაწურეთ. მიიღეთ 1/4-1/2 ჭიქა 3-4-ჯერ დღეში, ჭამის წინ (ექიმის დანიშნულებით).

ჩაის მომზადება:

1-2 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ კომშის ნაყოფს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი, დააყენეთ 10-15 წუთი, გაწურეთ. შეგიძლიათ დაამატოთ თაფლი ან ლიმონი გემოვნებით. მიიღეთ 1 ჭიქა 2-3-ჯერ დღეში (ექიმის დანიშნულებით).

მშრალი ექსტრაქტის გამოყენება:

მიიღება კაფსულების ან ტაბლეტების სახით, ექიმის დანიშნულებით და რეკომენდაციების შესაბამისად.

კაფსულების გამოყენება:

მიიღება ექიმის დანიშნულებით და რეკომენდაციების შესაბამისად.

სხვა გამოყენების მეთოდები:

კომშის ნაყოფისგან ამზადებენ მურაბას, ჯემს, კომპოტს, ჟელეს, მარმელადს. ეს პროდუქტებიც ინარჩუნებს კომშის გარკვეულ სასარგებლო თვისებებს, თუმცა თერმული დამუშავების გამო ვიტამინების შემცველობა მცირდება. კომშის ნაყოფის აბაზანებისთვის გამოყენება არ არის ტიპური.

გვერდითი მოვლენები

კომშის ნაყოფის გამოყენებისას, იშვიათ შემთხვევებში, შეიძლება გამოვლინდეს:

ალერგიული რეაქციები (ქავილი, გამონაყარი).
კუჭ-ნაწლავის მხრივ დისკომფორტი (დიდი რაოდენობით ნედლი ნაყოფის მიღებისას).

უკუჩვენებები

მომატებული მგრძნობელობა (ალერგია) კომშის მიმართ.
კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადება გამწვავების ფაზაში(სიფრთხილით).
ჰიპერაციდული გასტრიტი (სიფრთხილით).
ყაბზობისადმი მიდრეკილება (სიფრთხილით).
ორსულობა და ლაქტაცია (ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ).

გაფრთხილება

გაფრთხილება: კომშის ნაყოფის გამოყენებამდე აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ექიმის კონსულტაცია ქრონიკული დაავადებების, მედიკამენტების მიღების ან განსაკუთრებული მდგომარეობების დროს (მაგ., ორსულობა, ლაქტაცია). ნედლი კომშის დიდი რაოდენობით მიღება არ არის რეკომენდებული, რადგან შეიძლება გამოიწვიოს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაღიზიანება.