ბაბუაწვერას ფესვები (Taraxacum officinale radix) - სრული სამეცნიერო მიმოხილვა

შესავალი

მოკლე მიმოხილვა: ბაბუაწვერა (ლათ. Taraxacum officinale), ყველასთვის კარგად ნაცნობი მცენარე რთულყვავილოვანთა (Asteraceae) ოჯახიდან, ხშირად აღიქმება მხოლოდ როგორც მდელოებისა და ბაღების სარეველა. თუმცა, ამ მოკრძალებული გარეგნობის მიღმა იმალება საუკუნეების განმავლობაში აპრობირებული სამკურნალო პოტენციალი, განსაკუთრებით კი მის ფესვებში. ბაბუაწვერას ფესვები, თავისი მდიდარი ბიოაქტიური შემადგენლობით, ტრადიციულ მედიცინაში გამოიყენებოდა საჭმლის მონელების გასაუმჯობესებლად, ღვიძლის ფუნქციის მხარდასაჭერად და ორგანიზმის ზოგადი გაძლიერებისთვის. ეს მრავალწლოვანი ბალახოვანი მცენარე კოსმოპოლიტური გავრცელებით ხასიათდება და მისი სამკურნალო თვისებები თანამედროვე კვლევების ინტერესის საგანსაც წარმოადგენს.

მორფოლოგია

ბაბუაწვერას ფესვების გარეგნული მახასიათებლები:

• ზოგადი აღწერა: მცენარეს უვითარდება სქელი, ხორცოვანი მთავარღერძა ფესვი, რომელიც ვერტიკალურად ეშვება ნიადაგში.
• ფორმა და ზომა: ფესვი, როგორც წესი, ცილინდრული ან კონუსური ფორმისაა, სიგრძეში შეიძლება მიაღწიოს 20-60 სმ-ს, ხოლო სისქეში 1-3 სმ-ს. ხშირად დატოტვილია.
• გარეგანი შრე: ფესვის გარეთა ზედაპირი დაფარულია მუქი ყავისფერი ან თითქმის შავი, დანაოჭებული ქერქით.
• შიდა სტრუქტურა: გადატეხისას ფესვის შიდა ნაწილი მოთეთრო ან მოყვითალოა, ფოროვანი სტრუქტურის, საიდანაც გამოიყოფა დამახასიათებელი რძისებრი წვენი (ლატექსი).
• სუნი და გემო: გამხმარ ფესვებს აქვს სუსტი, თავისებური სუნი და მომწარო გემო.

ქიმიური შემადგენლობა

ბაბუაწვერას ფესვები ბიოაქტიური ნივთიერებების უნიკალურ კომპლექსს შეიცავს. ძირითადი კომპონენტებია:

• ინულინი: პრებიოტიკული პოლისაქარიდი, რომლის კონცენტრაცია განსაკუთრებით მაღალია შემოდგომაზე მოკრეფილ ფესვებში (შეიძლება 40%-საც აღწევდეს).
• სესქვიტერპენული ლაქტონები: (ე.წ. მწარე ნივთიერებები), როგორიცაა ტარაქსაცინი და ტარაქსაცერიდი. ისინი ფესვებს დამახასიათებელ სიმწარეს აძლევენ.
• ტრიტერპენული ნაერთები: მათ შორის ტარაქსასტეროლი და ტარაქსეროლი.
• ფენოლური ნაერთები: ფენოლმჟავები (ქლოროგენის, ცინქორის) და ფლავონოიდები.
• კალიუმის მარილები: ფესვები მდიდარია კალიუმით.
• სხვა მინერალები და ვიტამინები: შეიცავს კალციუმს, რკინას, მაგნიუმს, B ჯგუფის ვიტამინებს, C ვიტამინს (მცირე რაოდენობით).
• სტეროლები, ლორწო, ფისები.

აქტიური ნივთიერებების სია

ძირითადი აქტიური ნივთიერებები:

• სესქვიტერპენული ლაქტონები (ტარაქსაცინი): მწარე ნივთიერებები, რომლებიც ასტიმულირებენ საჭმლის მომნელებელი წვენების და ნაღვლის გამოყოფას, აუმჯობესებენ მადას და ღვიძლის ფუნქციას.
• ინულინი: პრებიოტიკი, რომელიც ხელს უწყობს ნაწლავის სასარგებლო მიკროფლორის ზრდას, აუმჯობესებს ნაწლავების მოქმედებას და დადებითად მოქმედებს ნახშირწყლების ცვლაზე.
• კალიუმი: მაკროელემენტი, რომელიც ხელს უწყობს ორგანიზმიდან ზედმეტი სითხის გამოდევნას და არტერიული წნევის რეგულირებას.
• ფენოლური ნაერთები: აქვთ ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებები.

ფარმაკოლოგიური თვისებები

ბაბუაწვერას ფესვებს, მასში შემავალი ნივთიერებების წყალობით, შემდეგი ფარმაკოლოგიური ეფექტები ახასიათებს:

• მადის აღმძვრელი და საჭმლის მონელების მასტიმულირებელი: მწარე ნივთიერებები რეფლექსურად აძლიერებენ ნერწყვის, კუჭის წვენის, პანკრეასის ფერმენტების და ნაღვლის სეკრეციას.
• ნაღველმდენი და ღვიძლის ფუნქციის გამაუმჯობესებელი: ასტიმულირებს ნაღვლის წარმოქმნას და გამოყოფას, ხელს უწყობს ღვიძლის დეტოქსიკაციას.
• შარდმდენი (დიურეზული): კალიუმის მაღალი შემცველობა ხელს უწყობს ორგანიზმიდან ზედმეტი სითხის გამოდევნას.
• პრებიოტიკული: ინულინი ხელს უწყობს ნაწლავის ჯანსაღი მიკროფლორის ზრდას.
• ანთების საწინააღმდეგო და ანტიოქსიდანტური: იცავს უჯრედებს დაზიანებისგან და ამცირებს ანთებით პროცესებს.
• მსუბუქი საფაღარათო: ხელს უწყობს ნაწლავების მოქმედების ნორმალიზებას.

გამოყენების სარგებელი

ბაბუაწვერას ფესვების გამოყენება ხელს უწყობს:

• საჭმლის მონელების გაუმჯობესებას და მადის სტიმულირებას.
• ღვიძლისა და ნაღვლის ბუშტის ფუნქციონირების მხარდაჭერას.
• ორგანიზმის ბუნებრივი დეტოქსიკაციის პროცესების გააქტიურებას.
• შეშუპების შემცირებას მსუბუქი შარდმდენი ეფექტის ხარჯზე.
• ნაწლავური მიკროფლორის ბალანსის შენარჩუნებას.
• ორგანიზმის ზოგად ტონუსში მოყვანას.

გამოყენების ჩვენებები

ბაბუაწვერას ფესვების გამოყენება შეიძლება რეკომენდებული იყოს შემდეგ შემთხვევებში (ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ):

• მადის დაქვეითება, დისპეფსია.
• ქრონიკული ჰეპატიტი, ქოლეცისტიტი (კომპლექსურ თერაპიაში).
• ნაღვლის შეგუბება, დისკინეზია.
• ატონიური ყაბზობა.
• შეშუპება (გულის ან თირკმლის უკმარისობასთან დაკავშირებული შეშუპების შემთხვევაში - მხოლოდ ექიმის მეთვალყურეობით!).

გამოყენება ხალხურ მედიცინაში

ხალხურ მედიცინაში ბაბუაწვერას ფესვებს იყენებენ ძალიან ფართოდ, მათ შორის:

• ღვიძლის \"გასაწმენდად\".
• კანის დაავადებების (ეგზემა, ფურუნკულოზი) სამკურნალოდ.
• რევმატიზმისა და სახსრების ტკივილის შესამსუბუქებლად.
• ანემიის და ზოგადი სისუსტის დროს.
• როგორც ყავის შემცვლელი (მოხალული ფესვები).

როგორ გამოვიყენოთ

ზოგადი რეკომენდაციები:

• გამოყენებამდე სასურველია გამხმარი ფესვების დაქუცმაცება.
• ბაბუაწვერას ფესვები ხელმისაწვდომია გამხმარი სახით (მთლიანი ან დაქუცმაცებული), ასევე კომერციული პრეპარატების სახით (ნაყენი, ექსტრაქტი, კაფსულები, ტაბლეტები).

ნახარშის მომზადება (დეკოქცია - რეკომენდებული მეთოდი):

• 1 სუფრის კოვზ დაქუცმაცებულ ფესვებს დაასხით 1 ჭიქა (200 მლ) ცივი წყალი.
• მიიყვანეთ ადუღებამდე და ხარშეთ დაბალ ცეცხლზე 15 წუთის განმავლობაში.
• გადმოდგით, გააჩერეთ 45 წუთი, შემდეგ გადაწურეთ.
• მიიღეთ 1/3 ჭიქა 3-ჯერ დღეში, ჭამამდე 15-30 წუთით ადრე.

ნაყენის მომზადება (ინფუზია):

• 1-2 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ ფესვებს დაასხით 1 ჭიქა მდუღარე წყალი.
• დააყენეთ თავდახურულ ჭურჭელში 1 საათის განმავლობაში.
• გადაწურეთ.
• მიიღეთ 1/4 ჭიქა 3-4-ჯერ დღეში, ჭამამდე 30 წუთით ადრე.

ჩაის მომზადება: იდენტურია ნაყენის მომზადების წესისა.

მშრალი ექსტრაქტის გამოყენება: მიჰყევით მწარმოებლის ინსტრუქციას ან ექიმის დანიშნულებას.

კაფსულების გამოყენება: მიჰყევით მწარმოებლის ინსტრუქციას ან ექიმის დანიშნულებას.

სხვა გამოყენების მეთოდები: ბაბუაწვერას ფესვების გამოყენება აბაზანებისთვის ან ინჰალაციისთვის არ არის ტიპური.

გვერდითი მოვლენები

ბაბუაწვერას ფესვების გამოყენებისას, იშვიათ შემთხვევებში, შეიძლება გამოვლინდეს:

• საჭმლის მომნელებელი სისტემის მხრივ: გულისრევა, დიარეა, კუჭის წვის შეგრძნება (განსაკუთრებით მომატებული მჟავიანობის დროს).
• ალერგიული რეაქციები: კანზე გამონაყარი, ქავილი.

უკუჩვენებები

• მომატებული მგრძნობელობა (ალერგია) ბაბუაწვერას ან რთულყვავილოვანთა ოჯახის სხვა მცენარეების მიმართ.
• ნაღვლის სადინარების დახშობა (ობსტრუქცია).
• ნაღვლის ბუშტის მწვავე ანთება (ქოლეცისტიტი) ან ჩირქოვანი პროცესი (ემპიემა).
• კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადება გამწვავების ფაზაში.
• ჰიპერაციდული გასტრიტი (გამწვავების ფაზაში).
• ორსულობა და ლაქტაცია (არ არის საკმარისი მონაცემები უსაფრთხოების შესახებ).
• 12 წლამდე ასაკი (ექიმის რეკომენდაციის გარეშე).

გაფრთხილება

გაფრთხილება: ბაბუაწვერას ფესვების გამოყენებამდე აუცილებლად გაიარეთ კონსულტაცია ექიმთან. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ექიმის კონსულტაცია ქრონიკული დაავადებების (განსაკუთრებით ნაღვლის ბუშტის, კუჭ-ნაწლავის), მედიკამენტების მიღების ან განსაკუთრებული მდგომარეობების დროს. არ გადააჭარბოთ რეკომენდებულ დოზას. ეს პროდუქტი არ არის მედიკამენტი და არ ცვლის ექიმის მიერ დანიშნულ მკურნალობას.