კურკუმა სახისთვის: გამაღიავებელი საიდუმლო თუ ყვითელი კოშმარი?

ბოლო დროს სულ უფრო პოპულარული ხდება სამზარეულოს ინგრედიენტების გამოყენება კანის მოვლის რუტინაში. ამ ტრენდში ერთ-ერთი გამორჩეული ადგილი კურკუმას უკავია. ეს ოქროსფერი სანელებელი საუკუნეებია გამოიყენება ტრადიციულ ინდურ და აზიურ კულტურებში არა მხოლოდ კერძებისთვის, არამედ როგორც სილამაზის რიტუალების ნაწილი, განსაკუთრებით კანის გასხივოსნებისა და პრობლემების მოსაგვარებლად. მაგრამ რამდენად უსაფრთხო და ეფექტურია კურკუმას პირდაპირ სახეზე გამოყენება? მართლაც სასწაულმოქმედი საშუალებაა თუ უბრალოდ... ყვითელი არეულობა? მწვანე აფთიაქის ამ ბლოგ პოსტში შევეცდებით, მეცნიერულ ფაქტებსა და პრაქტიკულ გამოცდილებაზე დაყრდნობით გავცეთ პასუხი ამ კითხვებს.

რატომ იყენებენ კურკუმას სახისთვის? (თეორიული სარგებელი)

კურკუმას პოპულარობა კანის მოვლაში მისი აქტიური ნაერთის, კურკუმინის, უნიკალურ თვისებებს ეფუძნება:

• ანთების საწინააღმდეგო მოქმედება: კურკუმინი ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო ნაერთია. თეორიულად, მას შეუძლია დაამშვიდოს გაღიზიანებული კანი, შეამციროს სიწითლე და დაეხმაროს ანთებითი პროცესების მართვაში, რომლებიც ახასიათებს აკნეს ან როზაცეას.

• ანტიოქსიდანტური დაცვა: კურკუმინი ებრძვის თავისუფალ რადიკალებს, რომლებიც აზიანებენ კანის უჯრედებს და აჩქარებენ დაბერების პროცესს (ნაოჭები, პიგმენტაცია). ანტიოქსიდანტური დაცვა ხელს უწყობს კანის ახალგაზრდული იერის შენარჩუნებას.

• ანტიმიკრობული თვისებები: ლაბორატორიული კვლევები აჩვენებს, რომ კურკუმინს შეუძლია შეაფერხოს ზოგიერთი ბაქტერიის, მათ შორის აკნეს გამომწვევი P. acnes-ის ზრდა.

• კანის ტონის გათანაბრება და გაღიავება (თეორიული): ტრადიციულად, კურკუმას სწორედ გამაღიავებელ ეფექტს მიაწერენ. ზოგიერთი კვლევა მიუთითებს, რომ კურკუმინმა შესაძლოა დათრგუნოს ფერმენტი ტიროზინაზა, რომელიც მელანინის (კანის პიგმენტის) წარმოქმნაში მონაწილეობს. თუმცა, კლინიკური მტკიცებულებები იმისა, რომ სახის ნიღბები მნიშვნელოვნად აღიავებს ლაქებს, საკმაოდ მწირია.

• ჭრილობების შეხორცების ხელშეწყობა: ანთების საწინააღმდეგო და ანტიოქსიდანტური თვისებების წყალობით, კურკუმამ შესაძლოა დააჩქაროს მცირე დაზიანებების ან აკნეს შემდგომი კვალის შეხორცება.

რას ამბობს მეცნიერება?

მიუხედავად იმედისმომცემი ლაბორატორიული მონაცემებისა და ტრადიციული გამოყენებისა, მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ რეალობა:

• ადამიანებზე ჩატარებული კლინიკური კვლევები კურკუმას ტოპიკალური (კანზე წასასმელი) გამოყენების შესახებ შეზღუდულია.
• ის კვლევებიც კი, რაც არსებობს, ხშირად მცირე მასშტაბისაა ან იყენებს სპეციალურად ფორმულირებულ კრემებსა თუ გელებს, რომლებიც შექმნილია კურკუმინის კანში შეღწევადობის გასაუმჯობესებლად და შეღებვის ეფექტის შესამცირებლად.
• უბრალო, სახლში დამზადებული კურკუმას ფხვნილის ნიღბების დრამატული კოსმეტიკური ეფექტების (მაგ., ლაქების სრული გაქრობა, ნაოჭების გასწორება) მყარი მეცნიერული მტკიცებულება არ არსებობს. სარგებლის შესახებ ინფორმაცია ძირითადად ანეკდოტურია.

პოპულარული კურკუმას ნიღბების რეცეპტები (სიფრთხილით!)

თუ მაინც გსურთ სცადოთ, გთავაზობთ ორ გავრცელებულ, მარტივ რეცეპტს, მაგრამ აუცილებლად გამოიყენეთ კურკუმას მინიმალური რაოდენობა:

1. კლასიკური ნიღაბი იოგურტით (მგრძნობიარე/აკნესკენ მიდრეკილი კანისთვის)

• ინგრედიენტები: 1 სუფრის კოვზი სქელი, ნატურალური იოგურტი ან მაწონი (დამატენიანებელი, პრობიოტიკული), 1/4 (მეოთხედი) ჩაის კოვზი კურკუმას ფხვნილი, 1/2 ჩაის კოვზი თაფლი (სურვილისამებრ, ანტიბაქტერიული და დამამშვიდებელი).
• მომზადება: კარგად აურიეთ ინგრედიენტები. წაისვით სუფთა სახეზე თხელ ფენად, მოარიდეთ თვალების გარშემო ზონას. გაიჩერეთ არაუმეტეს 10-15 წუთისა. ჩამოიბანეთ თბილი წყლით ძალიან კარგად.

2. გამაღიავებელი ნიღაბი (სიფრთხილით!) მუხუდოს ფქვილით

• ინგრედიენტები: 1 სუფრის კოვზი მუხუდოს ფქვილი (ბესანი, ასუფთავებს და ნაზად ქერცლავს კანს), 1/4 (მეოთხედი) ჩაის კოვზი კურკუმას ფხვნილი, ცოტაოდენი რძე ან იოგურტი პასტის კონსისტენციის მისაღებად, რამდენიმე წვეთი ლიმონის წვენი (სურვილისამებრ, გამოიჩინეთ დიდი სიფრთხილე, რადგან შეიძლება გააღიზიანოს კანი!).
• მომზადება: აურიეთ ინგრედიენტები პასტის მიღებამდე. წაისვით სახეზე, გაიჩერეთ 10-15 წუთი (სანამ ოდნავ შეშრება, მაგრამ ბოლომდე ნუ გააშრობთ). ჩამობანისას შეგიძლიათ ნაზად დაიმასაჟოთ კანი სკრაბის ეფექტისთვის.

უმნიშვნელოვანესი ფაქტორი: სიფრთხილე და ყვითელი ეფექტი

სანამ კურკუმას ნიღაბს გაიკეთებთ, აუცილებლად გაითვალისწინეთ:

შეღებვა (Staining)!

ეს კურკუმას ტოპიკალური გამოყენების ყველაზე დიდი პრობლემაა. კურკუმას ფხვნილი აუცილებლად შეღებავს თქვენს კანს მოყვითალო-მონარინჯისფროდ. ეს შეფერილობა დროებითია და რამდენიმე დღეში ქრება (განსაკუთრებით თუ კანს ხშირად იბანთ), მაგრამ შეიძლება არასასიამოვნო იყოს. ის ასევე სამუდამოდ ღებავს ტანსაცმელს, პირსახოცებს, ნიჟარას და სხვა ზედაპირებს.

• შემცირების გზები: გამოიყენეთ მინიმალური რაოდენობის კურკუმა (1/4 ჩ/კ საკმარისზე მეტია). შეურიეთ ის რძის პროდუქტს (იოგურტი, რძე) ან ზეთს. არ გაიჩეროთ ნიღაბი დიდხანს. დაიცავით ტანსაცმელი და ზედაპირები. გამოიყენეთ ძველი პირსახოცი. თუ კანი მაინც შეიღება, სცადეთ მისი გაწმენდა ზეთოვანი გამწმენდით ან რძით დასველებული ბამბის დისკით, ან ნაზი სკრაბით.

პატჩ-ტესტი აუცილებელია!

პირველ გამოყენებამდე, აუცილებლად ჩაიტარეთ პატჩ-ტესტი: ნიღბის მცირე რაოდენობა წაისვით კანის შეუმჩნეველ ადგილას (მაგ., ყურის უკან ან შიდა იდაყვზე). გაიჩერეთ 10-15 წუთი, ჩამოიბანეთ და დააკვირდით 24-48 საათის განმავლობაში. თუ სიწითლე, ქავილი ან გაღიზიანება შენიშნეთ, ნიღაბი არ გამოიყენოთ.

მოერიდეთ თვალის ზონას

არ წაისვათ ნიღაბი თვალების გარშემო ნაზ კანზე.

მზისგან დაცვა

ზოგიერთი წყაროს თანახმად, კურკუმამ შეიძლება გაზარდოს კანის მგრძნობელობა მზის მიმართ. ნიღბის გამოყენების შემდეგ (განსაკუთრებით თუ ლიმონიც გამოიყენეთ), რეკომენდებულია მზისგან დამცავი კრემის გამოყენება.

ალტერნატივები: კურკუმინი კოსმეტიკაში

თუ გსურთ კურკუმინის სარგებლის მიღება კანისთვის, მაგრამ გერიდებათ შეღებვის და შესაძლო გაღიზიანების, შეგიძლიათ მოძებნოთ მზა კოსმეტიკური პროდუქტები (კრემები, შრატები, ნიღბები), რომლებიც შეიცავს კურკუმას ექსტრაქტს ან იზოლირებულ კურკუმინს. ასეთი პროდუქტები ხშირად სპეციალურად არის ფორმულირებული, რათა შემცირდეს შეღებვის ეფექტი და გაუმჯობესდეს აქტიური ნივთიერების კანში შეღწევა.

დასკვნა

კურკუმას ნამდვილად აქვს პოტენციალი, სასარგებლო იყოს სახის კანისთვის მისი ანთების საწინააღმდეგო და ანტიოქსიდანტური თვისებების წყალობით, რასაც ტრადიციული გამოყენებაც ადასტურებს. თუმცა, სახლში დამზადებული კურკუმას ფხვნილის ნიღბების გამოყენება დაკავშირებულია მნიშვნელოვან პრაქტიკულ პრობლემასთან – კანისა და ზედაპირების ინტენსიურ შეღებვასთან, ხოლო მათი კოსმეტიკური ეფექტურობის მყარი მეცნიერული მტკიცებულება შეზღუდულია. თუ მაინც გადაწყვეტთ სცადოთ, გამოიჩინეთ მაქსიმალური სიფრთხილე: გამოიყენეთ მინიმალური რაოდენობა, აუცილებლად ჩაიტარეთ პატჩ-ტესტი და მოემზადეთ შესაძლო ყვითელი ეფექტისთვის. ალტერნატივის სახით, შეგიძლიათ განიხილოთ მზა კოსმეტიკური საშუალებები კურკუმინით ან ისარგებლოთ კურკუმას შინაგანი მიღებით (საკვების ან ხარისხიანი დანამატის სახით, რომელსაც მწვანე აფთიაქში იპოვით), რაც ასევე დადებითად აისახება კანის მდგომარეობაზე.